Alhoewel onze site zich richt op Financieel Erfgoed, maken we voor het thema: 70 jaar bevrijding een kleine uitzondering. Het afgelopen jaar dook namelijk een boeiende dubbel-8 film op in ons familie-archief. Mijn opa, architect Jan Lelieveldt, was een verwoed filmer en bleek, blijkens het filmblik, het vertrek van de Duitsers te hebben gefilmd alsook de voedseldroppings (operatie Manna).
Mijn vader, Herman Lelieveldt sr., vertelde hierover onder andere het volgende:
‘Het einde van de oorlog is eigenlijk veel meer dat die vliegtuigen zo laag vlogen dat je de piloten kon zien zitten. En die piloten, die man die zwaaide, en dan kon je voor het eerst die mensen zien, tjesum-nog-an-toe, in die Engelse bommenwerper. Dat was echt bevrijding, dat ze zo laag konden vliegen en niet werden neergeschoten. Ja, toen wisten we, nu gaat het aflopen, nu is het ongeveer afgelopen. En dat is toen inderdaad 5 mei gebeurd.’
Vooruitlopend op professionele digitalisering van de film, hebben we een projector gepakt om nu, 70 jaar na de bevrijding, een impressie te kunnen geven. Zo ontstaat met wat knip en plakwerk de volgende provisorische film:
Er is nog veel onderzoek nodig naar de film, maar we hebben de volgende indruk:
– mijn opa lijkt te hebben gedacht dat dolle dinsdag, 5 september 1944, de dag van de bevrijding was, er is een kort filmshot te zien met de vinger van mijn oma bij die datum,
– naast het huis van mijn opa/oma, was op de Statenlaan 21 een Feldgendarmerie gevestigd; de film laat zien hoe alle huisraad wordt verzameld om meegenomen te worden; duidelijk is ook dat opa erg voorzichtig filmt (op het filmen van Duitse militairen stonden hoge straffen),
– wat mij fascineert is ook de opname van de achtertuin van Statenlaan 21 waarin nog kippenhokken met pluimvee zijn
– er is een festiviteit bij de Christus Koning kerk tegenover het huis, die onduidelijk is en gevolgd wordt door wat nachtelijke opnames waarop ook Duitsers te zien lijken; het is niet zeker of dit nog rond dolle dinsdag was of mei 1945,
– beelden van de bevrijding en van de voedseldroppings (1 minuut 57) boven Hillegersberg (bij Terbregge, bij de brug) worden gevolgd door beelden van het uitgraven van een schuilkelder door (vermeende) NSB-ers.
Met het stads-archief Rotterdam zijn overigens al afspraken gemaakt over de overdracht van het materiaal. Het is onderdeel van een groter archief van Architectenbureau Lelieveldt, waarin zich uniek materiaal vind over de wederopbouw van Rotterdam en tal van woningen, kerken en utiliteitsprojecten.
Financieel Erfgoed 